Instrument Rating

De volgende stap in de vliegopleiding voor Joost was de Instrument Rating. Tot nu toe vloog Joost alleen op zicht – wat je letterlijk ziet buiten het raam. De IR opleiding dwingt je om dat vertrouwde visuele houvast los te laten. In plaats daarvan leer je volledig te vertrouwen op de instrumenten in de cockpit. Een mentale switch, en eerlijk gezegd: soms ook best gek. Je gevoel en je instrumenten kunnen soms tegen elkaar ingaan. De kunst is dan om je gevoel te negeren, hoe tegennatuurlijk het kan zijn.

Wat is vliegen op instrumenten?

Bij instrumentvliegen (IFR – Instrument Flight Rules) is de horizon soms niet te zien, of zit je in de wolken. In zulke omstandigheden is visueel oriënteren niet mogelijk of zelfs gevaarlijk. Dan zijn je cockpitinstrumenten je enige gids. Dat betekent: op basis van je instrumenten recht blijven vliegen en een koers vliegen, klimmen of dalen op commando van de verkeersleiding en navigeren m.b.v. een radiobaken of met GPS (en hulpsystemen die de nauwkeurigheid vergroten). Het vraagt nauwkeurigheid, discipline en vertrouwen – in je training, in je instrumenten, en in jezelf.

Daarnaast speelt de luchtverkeersleiding een belangrijke rol in de hele vlucht. Als je vliegt op zicht (VFR – Visual Flight Rules), ben je zelf verantwoordelijk voor je navigatie en voor het afstand houden van andere vliegtuigen. Verder ben je onder VFR vrij om te vliegen waarheen je wil, mits je je aan de regels houdt. Bij IFR heeft de luchtverkeersleiding veel meer gezag. Zij loodsen je van A naar B en houden alle vliegtuigen gescheiden. Dat betekent dat je van tevoren een vliegplan moet indienen, en dat je je moet houden aan hun instructies.

Een ‘hold’: wachten in de lucht

Eén van de technieken die je leert tijdens de instrumenttraining is het vliegen van een holding pattern, of kortweg een “hold”. Stel je voor: je komt aan bij een luchthaven, maar het is te druk om meteen te landen. Dan word je door de luchtverkeersleiding gevraagd om te “holden” – in een vast patroon rond een navigatiepunt, alsof je cirkelt in de lucht.

Zo’n patroon vlieg je niet op zicht, maar exact op koers, tijd en hoogte. Elke afwijking betekent dat je van het patroon afwijkt – en dat is in het echte werk, bijvoorbeeld in bergachtig terrein of dicht verkeer, simpelweg geen optie. Het is een mooie oefening in precisie en rust bewaren, ook als de radio druk is en het zicht nul.

Een IFR Approach – Veilig landen in de mist

Een IFR approach is één van de meest kritische onderdelen van het instrumentvliegen. Wanneer je in omstandigheden vliegt waarin je niets ziet buiten je vliegtuig – zoals mist of bewolking – zorgt de IFR approach ervoor dat je veilig kunt landen, zelfs zonder visuele referentie. De luchtverkeersleiding begeleidt je door een reeks nauwkeurig gedefinieerde vliegroutes die zijn gebaseerd op navigatiepunten, hoogtes en tijden. Deze approaches zijn volledig afhankelijk van je instrumenten.

Een belangrijk moment tijdens een IFR approach is de Decision Height (DH). De DH is de hoogte waarop je als piloot moet beslissen of je doorzet met de landing of afbreekt en een doorstart maakt. Stel je voor dat je bijna bij de landingsbaan bent, maar je hebt nog steeds geen zicht op de baan of andere visuele referenties. Als je de Decision Height bereikt en je hebt de

landingsbaan nog steeds niet kunnen zien, is het tijd om het veilig te spelen en af te breken. Dit voorkomt dat je onder slechte omstandigheden te dicht bij de grond komt zonder zicht, wat gevaarlijk kan zijn. Als je de landingsbaan wel ziet op dat punt, mag je natuurlijk de landing doorzetten.

Waarom dit zo belangrijk is voor MAF

Voor MAF-piloten is de combinatie van IFR en VFR dagelijkse realiteit. Vaak begint en eindigt een vlucht IFR vanaf een grotere luchthaven, vaak de thuisbasis. Daar is ander verkeer en en gecontroleerd luchtruim – omstandigheden die instrumentvliegen noodzakelijk maken. Zodra het toestel echter koers zet naar de eindbestemming, verandert alles.

De afgelegen dorpen en bush strips waar MAF actief is, liggen vaak ver buiten radarbereik, zonder luchtverkeersleiding en zonder instrumentprocedures. Daar vlieg je dus VFR – op zicht, vaak in uitdagend terrein en onder wisselende weersomstandigheden.

De mogelijkheid om IFR te vertrekken van je thuisbasis of om er IFR terug te keren, geeft meer mogelijkheden om toch te kunnen vliegen als het weer slecht is. Op de strips van je bestemming moet het weer natuurlijk wel goed genoeg zijn. Maar het geeft soms wel de mogelijkheid om toch een medisch team te vervoeren, bouwmateriaal te bezorgen of om een zieke of gewonde patiënt op te halen.